Konik redüktör
Bu redüktör türünün karakteristik özelliği tahrik mili ile çıkış milinin birbirlerinden farklı yönlerde konumlandırılmış olmasıdır. Konik redüktörlerde tahrik mili ile çıkış mili, aralarında 90 derecelik bir açı olacak şekilde tasarlanır. Redüktör türüne bağlı olarak eksenler bir düzlemde kesişebilir ya da iki paralel düzlemde çaprazlanabilir. İkinci durumda bir eksen kayması oluşur.
Konik redüktörlerin tasarımında farklı dişli türleri ya da farklı dişli türlerinin kombinasyonları kullanılır. En yaygın tek kademeli redüktör tipleri konik dişli redüktör ile sonsuz vidalı redüktördür.
Düşük verimliliğin yanı sıra tek kademeli aktarmaya bağlı olarak sonsuz vidalı redüktörler kendinden kilitlemeli çalışabilir. Sonsuz vidalı redüktörlerde ayrıca çıkış milinin içi boş mil olarak tasarlanması özel bir değişiklik yapılmaksızın mümkündür.
Konik dişli redüktörlerde farklı dişli türleri kullanılabilir. Kesişen eksenlere sahip konik dişli redüktörler; düz dişli, helis dişli ya da spiral konik dişli çarklar kullanacak şekilde tasarlanabilirler. Hipoit konik dişli redüktörler, spiral konik diş yapısına sahip konik dişliler içerirler. Birbirlerine çapraz şekilde konumlanmış olan bu dişlilerin eksenleri kayıktır. Konik diş kademesinin kullanımıyla ulaşılabilecek teknik açıdan mümkün aktarma oranları klasik helisel konik dişli sistemlerine nazaran hipoit redüktörlerde daha büyüktür.
Konik dişli redüktörler diğer redüktör türleriyle kombine edilebilir. Uygulamada en sık rastlanan kombinasyon planet redüktörüyle yapılandır. Bu uygulamalarda planet redüktörü başlangıç kademesinde ya da takip eden kademede yer alabilir. Bu sayede yalnızca toplam aktarım oranında büyük bir çeşitliliğe ulaşılmakla kalınmaz, aynı zamanda farklı endüstrilere uygun oldukça geniş bir uygulama alanına kavuşulur.
Konik dişli redüktörlerin verimliliği özellikle de planet redüktörlerle kıyaslandığında koaksiyal düz dişli redüktörlere göre düşüktür. Bunun sebebi, konik dişli kademesinin yüksek eksenel ve radyal kuvvet üretmesidir. Bu açığa çıkan kuvvetin yatak ve rulmanlar tarafından emilmesi gerekir. Bu nedenle güç kaybı artar. Güç kaybının artması daha ziyade redüktörün tahrik kademesinde kendini belli eder.
Aynı şekilde klasik konik diş yapılarında sarsıntısız çalışma ile aktarılabilen tork da basit düz diş yapılarına nazaran daha azdır. Buna karşın hipoit redüktörler yüksek bir sarsıntısız çalışma sağlamalarından başka yüksek torkları aktarmada da oldukça başarılıdırlar. Ancak bu redüktörlerin konik dişli kademesinin yataklamasında yüksek oranda yük meydana gelir.
Konik redüktör ya da konik dişli redüktörler özetle uygulamada hacimsel sınırlamalar olduğunda veya tahrik ve çıkış millerinin uygulama sebebiyle açılı konumlandırılmasını gerekli kılan durumlarda kullanım bulurlar. Ayrıca bu tür redüktörler, içinden kanal geçirilmesi için ya da sıkma setlerinin kullanımı için çıkış milinin içinin oluklu olması gerektiği durumlarda da kullanılırlar.
Konik redüktörlerin avantajları
- Dar hacimli alanlarda kullanım
- Kompakt yapı
- Diğer redüktör türleriyle kombinasyon imkanı
- Hipoit konik dişli redüktörlerin kullanılması halinde yüksek sarsıntısız çalışma performansı ve yüksek tork
- İçi boş mil kullanımına imkan verir
Konik redüktörlerin dezavantajları
- Karmaşık yapı
- Planet redüktörlerine oranla daha düşük verim
- Çalışma esnasında daha yüksek sarsıntı oranı
- Tek kademeli aktarmada daha düşük tork
